Maliyeci Rıza kuşları

1922yılında büyük mübadele sonrasında vatandaşlarımız, yurdumuza dönerken, türlü zorluklar altında büyük özveri ile beraberlerinde, orijinal saklama yöntemleri ile bu günkü sahip olduğumuz güzel dönücü ırklarımızın atalarını getirebilmişlerdir. Hâlihazırda aramızda halen hayatta olan ve ya yakın zamanda yitirdiğimiz bu üstatlarımızın hikâyeleri günümüze kadar bir masal gibi dinlene dinlene gelmiştir. Nur içinde yatsın değerli üstadımız maliyecilik yapan Rıza Bey ilk aklımıza gelen ve şu anda yurdumuzda dönüş performanslarını sergileyen dönücü ırkların içinde en çok adından söz ettiren üstadımızdır. Mübadele sonrası İzmir’e yerleşen üstadımızın kuşlara olan sevgisi yüzünden eşinden dahi ayrıldığı günümüze kadar gelmiş bir güvercin sevgisi konusudur. İzmir’in güzel Karşı yakasında Alay Bey de yaşayan üstat ürettiği kuşlarına kendince pal kanatlar ve kara kanatlar lakaplarını takmıştır. Değerli üstadımızın orijinal kuşlarının çoğunluğunun kuyruk üstü yağ bezesi bulunan kuşlardan oluştuğu bilinen bir gerçektir. Kostüm deseni olarak ise siyah rengi hakim baska diye tabir ettiğimiz beyazı az olan düzende siyah beyaz kuşlar, alacalı kuyruklu kuşlar, düz kara kuyruk yapısına sahip kuşlar, gaga kenarından başlayıp bir gem misali yanaklarını süsleyen, başında sanki muntazam bir örtü(yaşmak) varmışçasına beyaz kafalı ve yaşmaklı diye tabir edilen kuşlar, İzmir havalisinde galaça diye adlandırılan kuşlar imiş. Yaşamakta olan yaşlı üstatlarımıza göre efsane diye nitelendirilen şimdi bu ırklara gönül veren meraklılarımızın asla öğrenmeden bir neticeye varamayacağı soylarının mutlaka çok iyi bilinip şecerelerinin takip edilmesi ile dönekçiliğin hiç te o kadar zor bir hobi olmadığı bilinen bir gerçektir. Ben bilirim ben anlarım diyenlerin asla bir adım öne gidemediği soyların birbirine girme ve yaklaşım oranlarının öğrenilmeden çok zor netice vereceği bir zevkli uğraştır dönekçilik. Her kes yıllara istinaden deneyimlerine göre birçok meleke kazanmış baktığı döneklerine karşı uzmanlaşmış olabilirler fakat üstadımızın eş etme şekli ile başarıyı yakalamak bizlere çok kestirmeden bir yön çizmektedir. Bu bilinci yakalayan kuşbaz arkadaşlarımız bir başka keyifle bir başka haz duyarak çıkarırlar yavrularını, güvenerek ve umduğuna erişmenin mutluluğuna yaşayarak atarlar döneklerine pırıltılarını. Efsanevi anlatımları ile o günün kuşlarının dönüşlerini anlatan ustalarımızın hikâyelerini dinlemek ne güzeldir biz bu yola baş koymuş dönekçi kardeşler için. Temiz bir kahvehane köşesinde bir kümes gölgesinde bir araya gelip saatlerce bunları dinlemek asla yorucu gelmez gönül veren bakıcılara. Gülerek, hüzünlenerek, çaylar yudumlanarak anlatılır anlatılır durur günümüze gelen bu güzel tatlı yaşanmışlar. İlla ki bu değerli üstadımız da arada adından söz edildikçe rahmetle yâd edilir durur şükranla. Ne güzel kuşları varmış merhumun, bunca deformasyona rağmen hala işaretlerine bakıp çıkartmak ıslah etmek yolları mümkündür nesillerdir süregelen pal kanat ve kara kanatların. Bizler anlatıp bilinçlendirdikçe yeni nesli daha çok uzun yıllar efsane dönüşler izlenecektir tüm yurdumuzun dönek meraklısı mahallerinde.
Merhum Rıza üstadımızın kuşlarını günümüze dek gelmesinde rol oynayan üstatlar arasında Beş tepeli Yavuz amcayı, peynirci lakabıyla tanınan Nurettin amcayı, Atilla mahallesinden Kürt Kazım’ı, Bahçeli evlerde oturan başgedikli Saffet beyi, Eşref paşada mobilyacı Samim amcayı, 1970 li yılların Demokrat parti İzmir milletvekili Bergamalı Kemal Serdar oğlunu, Bergama’dan zabıta Zekeriya amcayı, Hatay’da terzi Haşim amcayı, Karşı yaka da benzinci Kemal amcayı, Tepecikte pampili Mehmet amcayı sayabiliriz. Tepecikli pampili Mehmet amca üstadın kuşlarının tamamını alıp beslemiş ve bunların dışında daha nice bakıcılar alıp üretmişve bu güzelim soyları günümüze dek yeni nesillere ulaştırmışlardır.